نکات برگزیده

خداى سبب ساز و سبب سوز

همان طور که مشیت الهى بر سببیت و سبب سازى تعلق مى گیرد، گاهى نیز مشیت او بر این تعلق مى گیرد که از اسباب طبیعى، سلبِ سببیّت مى کند. مثلاً به آتش فرمان مى دهد که، ابراهیم را نسوزاند و به دریا مى فرماید که موسى وقوم او را در کام خود فرو نبرد و از این طریق گاهى سبب ساز و گاهى سبب سوز است.

مولوى این حقیقت را نیز در ضمن چند بیت بیان مى کند:

در خرابى، گنج ها، پنهان کند                            خار را گل، جسم ها را، جان کند

آن گمان انگیز را، سازد یقین                             مهرها انگیزد از اسباب کین

پرورد در آتش ابراهیم را                             ایمن روح سازد، بیم را

از سبب سازیش من سودائیم                             وز سبب سوزیش سوفسطائیم

در سبب سازیش سرگردان شدم                             در سبب سوزیش هم حیران شدم