توکل

توکل

Sing To The Lord"

Righteous Ruler of the heavens

Holy, holy, our God

Sovereign Lord of all creation

Holy, holy, our God

Every tribe and tongue 

Lift your voice as one

He is greatly to be praised

Sing to the Lord, oh my soul

Let the heavens shout for joy

Great is our God

Great is our God

Nations come and bow before Him

Holy, holy, our God

Angels sing now and forever

Holy, holy, our God

Every tribe and tongue

Lift your voice as one 

He is greatly to be praised

Sing to the Lord, oh my soul

Let the heavens shout for joy

Great is our God

Great is our God

The heavens shall declare

The glory of our great God

The heavens shall declare

The glory of our great God

The heavens shall declare

The glory of our great God

Jesus King, let us adore Him

Holy, holy, our God

Sing to the Lord, oh my soul

Let the heavens shout for joy

Great is our God

Great is our God

Great is our God

Great is our God

INTERVIEW WITH GOD

Strict or Lenient Educator

Being strict:

Research has shown that firm but fair teachers are preferred by this age group. Many times teachers are tempted to treat a group of sixteen year- olds as adults, but the fact is that emotionally they are not. If you talk to them as if they were your friends or peers, they will often use this as an excuse not to study or do as you ask. At the end of the day, most teenagers don’t have the maturity to choose learning over fun and games and it will be much more difficult to get them to put in the required effort. However, this doesn’t mean that teachers have to be strict all the time! Students should be rewarded when they work hard and rewards, such as games and other fun activities, can be a great incentive to get the task done. Transmit the idea that you are in control of the class, this is something teenagers consider as a qualification of a good teacher.

آموزش و پرورش

A Secret for two

A SECRET FOR TWO

Quentin Reynolds

Montreal is a very large city, but, like all large cities, it has some very small streets. Streets, for instance, like Prince Edward Street, which is only four blocks long, ending in a cul de sac. No one knew Prince Edward Street as well as did Pierre Dupin, for Pierre had delivered milk to the families on the street for thirty years now.

During the past fifteen years the horse which drew the milk wagon used by Pierre was a large white horse named Joseph. In Montreal, especially in that part of Montreal which is very French, the animals, like children, are often given the names of saints. When the big white horse first came to the Provincale Milk Company he didn`t have a name. They told Pierre that he could use the white horse henceforth. Pierre stroked the softness of the horse`s neck; he stroked the sheen of its splendid belly and he looked into the eyes of the horse.

“This is a kind horse, a gentle and a faithful horse,” Pierre said, “and I can see a beautiful spirit shining out of the eyes of the horse. I will name him after good St. Joseph, who was also kind and gentle anf faithful and a beautiful spirit.”

Within a year Joseph knew the milk route as well as Pierre. Pierre used to boast that he didn`t need reins – he never touched them. Each morning Pierre arrived at the stables of the Provincale Milk Company at five o`clock. The wagon would be loaded and Joseph hitched to it. Pierre would call “Bon jour, vieille ami,” as he climbed into his seat and Joseph would turn his head and the other drivers would smile and say that the horse would smile at Pierre. Then Jacques, the foreman, would say, “All right, Pierre, go on,” and Pierre would call softly to Joseph, “Avance, mon ami,” and this splendid combination would stalk proudly down the street.

The wagon, without any direction from Pierre, would roll three blocks down St. Catherine Street, then turn right two blocks along Roslyn Avenue; then left, for that was Prince Edward Street. The horse would stop at the first house, allow Pierre perhaps thirty seconds to get down from his seat and put a bottle of milk at the front door and would then go on, skipping two houses and stopping at the third. So down the length of the street. Then Joseph, still without any direction from Pierre, would turn around and come back along the other side. Yes, Joseph was a smart horse.

Pierre would boast at the stable of Joseph`s skill. “I never touch the reins. “He knows just where to stop. Why, a blind man could handle my route with Joseph pulling the wagon.”

So it went for years – always the same. Pierre and Joseph both grew old together, but gradually, not suddenly. Pierre’s huge walrus mustache was pure white now and Joseph didn’t lift his knees so high or raise his head as much. Jacques, the foreman of the stables, never noticed that they were both getting old until Pierre appeared one morning carrying a heavy walking stick.

“Hey, Pierre”, Jacques laughed. “Maybe you got the gout, hey?”

“Mais oui, Jacques,” Pierre said a bit uncertainly. “One grows old. One’s legs get tired.”

“You should teach that horse to carry the milk to the front door for you,” Jacques told him, “He does everything else.”

He knew every one of the forty families he served on Prince Edward Street. The cooks knew that Pierre could neither read nor write, so instead of following the usual custom of leaving a note in an empty bottle if an additional quart of milk was needed they would sing out when they heard the rumble of his wagon wheels over the cobbled street, “Bring an extra quart this morning, Pierre.”

“So you have company for dinner tonight,” he would call back gaily.

Pierre had a remarkable memory. When he arrived at the stable he’d always remember to tell Jacques, “The Paquins took an extra quart this morning; the Lemoines bought a pint of cream.”

Jacques would note these things in a little book he always carried. Most of the drivers had to make out the weekly bills and collect the money, but Jacques, liking Pierre, had always excused him from this task. All Pierre had to do was to arrive at five in the morning, walk to his wagon, which was always in the same spot at the curb, and deliver his milk. He returned some two hours later, got down stiffly from his seat, called a cherry “Au ‘voir” to Jacques, and then limped slowly down the street.

One morning the president of the Provincale Milk Company came to inspect the early morning deliveries. Jacques pointed Pierre out to him and said: “Watch how he talks to that horse. See how the horse listens and how he turns his head toward Pierre? See the look in that horse’s eyes? You know, I think those two share a secret. I have often noticed it. It is as though they both sometimes chuckle at us as they go off on their route. Pierre is a good man, Monsieur President, but he gets old. Would it be too bold of me to suggest that he be retired and be given perhaps a small pension?” he added anxiously.

“But of course,” the president laughed. “I know his record. He has been on this route now for thirty years and never once has there been a complaint. Tell him it is time he rested. His salary will go on just the same.”

But Pierre refused to retire. He was panic-stricken at the thought of not driving Joseph every day. “We are two old men,” he said to Jacques. “Let us wear out together. When Joseph is ready to retire – then I, too, will quit.”

Jacques, who was a kind man, understood. There was something about Pierre and Joseph which made a man smile tenderly. It was as though each drew some hidden strength from the other. When Pierre was sitting in his seat, and when Joseph was hitched to the wagon, neither seemed old. But when they finished their work, then Pierre would limp down the street slowly, seeming very old indeed, and the horse’s head would drop and he would walk very wearily to his stall.

Then one morning Jacques had dreadfull news for Pierre when he arrived. It was a cold morning and still pitch-dark. The air was like iced wine that morning and the snow which had fallen during the night glistened like a million diamonds piled together.

Jacques said, “Pierre, your horse, Joseph, did not wake up this morning. He was very old, Pierre, he was twenty-five and that is like being seventy-five for a man.”

“Yes,” Pierre said slowly. “Yes. I am seventy. And I cannot see Joseph again.”

“Of course you can,” Jacques soothed. “He is over in his stall, looking very peaceful. Go over and see him.”

Pierre took one step forward, then turned. “No... no... you don’t understand, Jacques.”

Jacques clapped him on the shoulder. “We’ll find another horse just as good as Joseph. Why, in a month you’ll teach him to know your route as well as Joseph did. We’ll...”

The look in Pierre’s eyes stopped him. For years Pierre had worn a heavy cap, the peak of which came low over his eyes, keeping the bitter morning wind out of them. Now Jacques looked into Pierre’s eyes and he saw something which startled him. He saw a dead, lifeless look in them. The eyes were mirroring the grief that was in Pierre’s heart and his soul. It was as though his heart and soul had died.

“Take today off, Pierre,” Jacques said, but already Pierre was hobbling off down the street, and had one been near one would have seen tears streaming down his cheeks and have heard half-smothered sobs. Pierre walked to the corner and stepped into the street. There was a warning yell from the driver of a huge truck that was coming fast and there was the scream of brakes, but Pierre apparently heard neither.

Five minutes later and ambulance driver said, “He’s dead. He was killed instantly.”

Jacques and several of the milk-wagon drivers had arrived and they looked down at the still figure.

“I couldn’t help it,” the driver of the truck protested, “he walked right into my truck. He never saw it, I guess. Why, he walked into it as though he was blind.”

The ambulance doctor bent down. “Blind? Of course the man was blind. See those cataracts? This man has been blind for five years. “He turned to Jacques, “You say he worked for you? Didn’t you know he was blind?”

“No... no...” Jacques said, softly. “None of us knew. Only one knew – a friend of his named Joseph... It was a secret, I think, just between those two.”

Quentin James Reynolds (1902-1965)

بیداد تازه‌ به دوران رسیده‌های فرهنگی!

۷ تیر ۱۳۹۴ - ۱۲:۵۲

فرارو- افشین داورپناه، مردم‌شناس، معتقد است «نوکیسگی» به عنوان نتیجه عینی/ ذهنی نوعی بی‌سامانی در شرایط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور اگر چه به طور عمومی موضوع قابل توجهی در ایران معاصر به شمار می‌رود، اما «نوکیسگی فرهنگی»، «نوکیسگی دانشگاهی» یا «تازه به دوران رسیدگی فرهنگی»، پدیده جدیدتر و قابل توجه‌تری است، به ویژه اینکه «نخبگی» و «نخبه‌پروری» در جامعه ایران را نشانه رفته و آن را به شدت تضعیف و تهدید می‌کند. نوکیسگی در بین اهل فرهنگ و پژوهش به مراتب تاسف‌بارتر از «نوکیسگی» در بین مردم عامی است.

به گزارش فرارو، "تازه‌ به دوران رسیدگی" یکی از مفاهیم جدید اجتماعی است؛ مفهومی که در جامعه ما قابل رویت و در حال رشد است. تازه‌به‌دوران رسیدگی به نوکیسگی نیز شناخته می‌شود.  کارشناسان اجتماعی و تاریخ فرهنگی تازه به دوران رسیدگی را عاملی آسیب‌زننده به جامعه می‌دانند و معتقدند نباید نسبت به آن بی‌توجه بود. درباره این مفهوم و تبعات اجتماعی و فرهنگی آن با افشین داورپناه -مردم‌شناس و عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ وهنر- گفتگو کردیم.

ـ چرا شما موضوع «تازه به دوران رسیدگی» را یکی از مهترین نشانه‌های وخامت اوضاع فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ایران و در عین حال یکی از کلیدی‌ترین موضوعات برای فهم وضعیت اوضاع فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور می‌دانید؟

ایران مدرن، کشور فرصت‌‍‌های فراوان برای «تازه به دوران رسیدگی» یا «نوکیسگی» است؛ کشور فرصت‌‍‌های فراوان برای افراد ناشایسته! شما می‌توانید بدون اینکه شایستگی‌های لازم را داشته باشید و مراحل متعددی را طی کرده باشید، یک شبه پولدار شوید، مدیر شوید، دانشگاهی شوید، دیپلمات شوید و ... ؛ در واقع، شرایط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، به گونه‌ای رقم خورده که چنین فرصت‌هایی را برای آنان که طالب آن باشند فراهم کرده‌است! «تازه به دوران رسیده‌ها» و «نوکیسه‌ها» (nouveaux riches/ Upstarts)، با فرهنگ «تازه به دوران رسیدگی»، «نوکیسگی»، به طور مستمر «ناشایسته‌سالاری» را در جامعه بازتولید می‌کنند! جامعه‌ای که مبتنی بر «شایسته سالاری» نباشد، هرگز روی عدالت را نخواهد دید! متاسفانه «تازه به دوران رسیدگی»، «نوکیسگی» در ایران، یک پدیده اجتماعی جدی است که بسیاری از مسائل اجتماعی در ایران، ریشه در آن دارد. البته «نوکیسگی» پدیده‌ای است که کم و بیش در بسیاری از جوامع وجود دارد؛ در بسیاری از جوامع، حتی جوامع توسعه یافته، در مقاطعی از تاریخ این پدیده به دلیل ایجاد شرایط اقتصادی، فرهنگی و سیاسی ویژه، پررنگ شده‌ است اما جامعه سالم و روبه پیشرفت و عدالت اجتماعی، جامعه‌ای است که در آن نوکیسگی و فرهنگ نوکیسگی، کمتر جایی برای حضور و خودمایی دارد. 

«نوکیسگی» همچنین می‌تواند نتیجه چیزی باشد که جامعه‌شناس ایرانی«فرامرز رفیع‌پور» سال‌ها پیش آن را پدیده «پا رکابی‌ها» نامید؛ «پا رکابی‌ها» کسانی هستند که اگر چه نقشی در انقلاب، جنگ، توسعه و نظایر آن ندارند اما همچون یک طفیلی یا سوءاستفاده‌چی، بر ماشین انقلاب، جنگ یا توسعه، سوار می‌شوند و از آن متمتع می‌شوند؛ مثل ماشینی که در حال حرکت است و عده‌ای بدون این که بلیطی برای شوار شدن بر آن تهیه کرده باشند یا هزینه‌ای پرداخت کرده باشند، در رکاب ماشین آویزان می‌شوند (پا رکابی)؛ «پا رکابی» معمولا در مقام «نوکیسگی» قرار می‌گیرند.

ـ تعریف شما از «تازه به دوران رسیدگی» چیست؟

«تازه به دوران رسیدگی» زمانی رخ می‎دهد که شخص، به طور ناگهانی و بدون داشتن شایستگی‌ها، آموزش‌ها و طی کردن مراحل لازم، به دلیل فراهم شدن فرصت‌هایی ویژه برای‌شان، به ثروت، مقام یا هر موقعیت مهم دیگری، دست پیدا کند! من در اینجا، برای روشن‌تر شدن دایره مفهومی موضوع، بین «نوکیسگی» و «تازه به دوران رسیدگی» کمی تفاوت قائل می‌شوم؛ در واقع، «نوکیسگی» را زیر مجموعه «تازه به دوران رسیدگی» قرار بدهیم؛ در این نگاه، نوکیسگی شرایطی است ناگهانی که فرد را به طور ناشایسته‌ای به ثروت یا منابع می‌رساند، اما «تازه به دوران رسیدگی» می‌تواند در ابعاد فرهنگی نیز رخ بدهد! این که برخی افراد بدون اینکه شایستگی لازم را داشته باشند ـ بر اساس روابط یا تعلق به گروهی خاص ـ یک موقعیت دانشگاهی یا یک مدیریت فرهنگی را تصاحب می‌کند! (در اینجا من تازه به دوران رسیدگی در ایران را با نمونه‌های معروف چنین پدیده‌ای که روزگاری در شوروی، آمریکا، انگلستان یا ایتالیا رخ داد، مقایسه نمی‌کنم؛ زیرا نیازی به چنین مقایسه‌ای نیست زیرا معتقدم وضعیت یا تجریه ایران در این زمینه را باید بر اساس شرایط ایران توصیف و تبیین کرد.

البته «نوکیسگی» پدیده‌ای است که نمودهای آن را می‌توان در همه مظاهر فرهنگ و هنر مشاهده کرد؛ در مصرف پوشاک، تغذیه، زبان، سلیقه موسیقایی و ... و حتی معماری ـ مثل آنچه در معماری ویکتوریایی یا «ادواردی» در انگلستان دهه‌های 1900 تا 1910 دیده می‌شد.

در ایران، منتسب بودن شما به فلان گروه قومی ـ قبیله‌ای، اینکه از کدام شهر یا استان باشید، اینکه متعلق به کدام گروه سیاسی، مذهبی، نظامی و ... باشید، می‌تواند در رسیدن شما به ثروت یا موقعیت، نقشی اساسی ایفا کند ـ بدون اینکه چنین وابستگی‌هایی اساسا ربطی به توانمندی‌ها و شایستگی‌هایی داشته باشد که برای آن موقعیت، لازم است! نظایر آن را می‌توانید در برخی مدیران دولتی یا سیاسی در دوره‌های مختلف ببینید ـ مثلا این که جوانی بدون داشتن دانش، آگاهی و توانایی یا سابقه مدیریتی لازم، و صرفا به دلیل وابستگی سیاسی، یک شبه به مدیریت شرکت بزرگ دولتی می رسد. عموم جامعه نیز از به دست آوردن چنین فرصت‌های ناشایسته و آنی، بی نصیب نیستند. افراد با رسیدن به موقعیت‌های «نوکیسگی» تلاش می‌کنند تا اقتضائات صوری و ظاهری موقعیتی که در آن قرار گرفته‌اند را تقلید کنند ـ و این تقلید معمولا مضحک می‌نماید.

این را می‌توان همان گونه که «تورستن وبلن»، جامعه شناس و اقتصاد دان، پیش از این گفته بود، «مصرف تظاهری» یا «استفاده فریبکارانه از نمادهای پایگاهی» دانست؛ شما در موقعیتی قرار گرفته‌اید که شایسته آن نیستید و از سوی دیگر قادر به عمل کردن بر اساس الگوهای فرهنگی و رفتارهای که متناسب با آن موقعیت است، نیستید؛ بنابراین از نمادهای رفتاری و فرهنگی آن موقعیت یا پایگاه، به شکل فریبکارانه‌ای استفاده می‌کنید؛ این رفتار تظاهری، از بیرون خود را کاملا بدقواره و مضحک جلوه می‌دهد؛ زیرا رفتار واقعی شما نیست! 

با این حال، از نظر من، نوکیسگی، به معنی دست یافتن آنی و ناشایسته به ثروت یا منابع ثروت، صرفا بعدی از «تازه به دوران رسیدگی» است؛ آنچه در شریط ایران نگران کننده‌تر است، ایجاد و رشد نوعی «تازه به دوران رسیدگی فرهنگی» است؛ در اینجا من منظور من برآمدن عده‌ای است که بدون داشتن شایستگی‌های لازم و بر اساس روابط یا ملاحظات غیر فرهنگی و علمی در موقعیت‌های فرهنگی یا علمی قرار می‌گیرند؛ رفتار و منش این گروه، یا برخلاف آن چیزی است که از اصحاب فرهنگ و علم انتظار می‌رود یا به نوعی تصنعی ـ و به قول «وبلن» ـ تظاهری، تصنعی، ناشیانه و در مجموع نامناسب و ناخوشایند از آب در می‌آید!

ـ «تازه به دوران رسیده‌های فرهنگی» چگونه می‌توانند برای جامعه یا فرهنگ ایرانی خطرناک باشند؟

بهتر است برای توصیف اتنوگرافیک «تازه به دوران رسیدگی فرهنگی در اجتماعات علمی» از تجربه‌های زیسته‌ام، نمونه‌هایی را ذکر کنم؛ چندین سالپیش، برای مدتی با یکی از مراکز مهم برنامه‌ریزی و سیاستگزاری علمی کشور، همکاری می‌کردم؛ اعضای هیئت علمی این مرکز علمی ـ پژوهشی به طور عمده کسانی بودند که با بورسیه های دولتی از دانشگاه‌های خارج از کشور فارغ‌التحصیل شده بودند با این اوصاف رفتار برخی از آن‌ها خارج از انتظاراتی بود که می‌توان از اعضای هیئت علمی داشت؛ مثلا همیشه منتظر بودند که سازمان متبوع‌شان چه زمانی بن خرید کالا (مرغ و برنج و ...) می‌دهد، کی وام می‌دهد، کی حواله وام خودرو می‌دهد و ... بسیاری از مواقع در جمع‌شان که حاضر می‌شد بحث از همین چیزها بود. در دانشگاه هم برخی از اعضای هیئت علمی را و می‌بینم که تمام هم و غم شان خرید فروش ماشین‌، تهیه ماشین لوکس‌تر و مدل بالاتر، خرید و فروش زمین و خانه و ... است؛ شما از استاد دانشگاه یا پزشکی که به دنبال ساخت و ساز و سوداگری است نمی‌توانید، انتظار تولید علم یا انجام وظیفه درست را انتظار داشته باشد! از این استاد دانشگاه نمی‌توانید انتظار داشته باشید که معلم خوبی باشد و دانشجویان از او راضی باشند.

یکی از اساتید جامعه‌شناسی تعریف می‌کرد، زمانی بود که اعضای هیئت علمی دانشگاه‌، تلاش می‌کردند با خودروی شخصی در دانشگاه حاضر نشوند ـ برای کم کردن ترافیک و دود و ... ـ؛ این منش و سلوکی بود اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در دهه‌های پیشین بود اما حالا گویی برخی از اعضای هیئت علمی بر سر خریدن ملک و ماشین‌های لوکس با هم رقابت دارند! ـ این رقابت و سبک زندگی ظاهرا در این سال‌ها، بیشتر و بیشتر شده‌است.

تازه به دوران رسیده‌های فرهنگی، معادلات بساز و بفروشی را وارد دانشگاه و سایر نهادهای فرهنگی می‌کنند؛ «باند» تشکیل می‌دهند و با ایجاد شبکه‌های مبتنی بر دوستی و زد و بند و ساخت و پاخت، نشریات علمی و مجلات فرهنگی را در چنگ شبکه ارتباطاتی خود محصور می‌کنند، و به مدد همین ساخت و پاخت‌ها، «کتاب‌سازی» می‌کنند و مقالات (مثلا علمی ـ پژوهشی) خود را برای کسب ارتقاء چاپ می‌کنند؛ براساس همین شبکه روابط ناسالم، برای دریافت بودجه طرح‌های پژوهشی، رقابت می‌کنند و... ؛ تازه به دوران رسیده‌های فرهنگی، به مدد بازتولید روابط ایلی قبیله‌ای، امکانات را به خود تخصیص می‌دهند، فیلم می‌سازند، کتاب چاپ می‌کنند، نشریه منتشر کنند و ... .

ـ چرا نوکیسه‌ها به سمت فرهنگ یا علم می‌آیند؟

فرهنگ همیشه موضوع جذابی برای نوکیسه‌ها و تازه به دوران رسیده‌هاست؛ چه نوکیسه‌هایی مالی/اقتصادی که گاه تلاش می‌کنند کبک‌وار، مقلد نوعی از سبک زندگی و فرهنگ دیگری باشند و از این طریق برای خود هویتی دست و پا کنند و چه برای تازه‌به دوران‌رسیده‌های فرهنگی. تازه‌به دوران‌رسیده‌های فرهنگی. کسانی هستند که بدون برخورداری از شایستگی‌های علمی ـ فرهنگی، خود را با فریب‌کاری و بازیگری، در جایگاه شخصیت‌های علمی فرهنگی قرار می‌دهند در حالی که معمولا منش و شیوه رفتار آن‌ها، چیز دیگری است و با فرهیختگی فاصله زیادی دارد.

در ایران، به ویژه در سال‌های اخیر، پرداختن به فرهنگ و نمایش فرهنگی بودن، به یک پُز مُد تبدیل شده‌است بنابراین سیاستمداران، نماینده‌های مجلس، نظامی‌ها و ... تمایل عجیبی دارند به این که خود را به عنوان چهره‌ای فرهنگی یا دانشگاهی نیز معرفی کنند ـ این تلاش برای کسب پرستیژی است که مطلوب تصور می‌شود است! اما مصیبت از جایی شروع می‌شود که افراد بدون برخورداری از شایستگی‌ها و زمینه‌های لازم، به سراغ چنین موقعیت‌های فرهنگی ـ علمی می‌آیند! و چون توان لازم برای چنین موقعیتی را ندارد، باید «ظاهرسازی» و «ساخت و پاخت» کنند و ... .

برخی از نوکیسه‌هایی که سراغ علم و فرهنگ می‌روند، حاضراند برای جا بازکردن میان اهالی علم، فرهنگ و هنر احتمالا ریخت و پاش کنند! ـ به ویژه اگر این ریخت و پاش و حاتم بخشی‌ها از جیب دولت باشد که حتما برای‌شان لذتبخش‌تر خواهد بود! اینجاست که نوعی «لمپن‌های فرهنگی» نیز ظهور و محل تاخت و تاز پیدا می‌کنند.

چرا این نوکیسگی یا تازه به دوران رسیدگی را آسیب‌زا و خطرناک تصور می‌کنید؟

«تازه به دوران رسیدگی فرهنگی» پدیده شومی است که «نخبگی» و «نخبه‌پروری» در جامعه ایران را نشانه رفته و آن را به شدت مخدوش کرده و در معرض تضعیف و تهدید قرار داده‌است! ظهور نوکیسه‌ها در بین اهل فرهنگ و پژوهش به مراتب تاسف‌بارتر از «نوکیسگی» در بین مردم عامی است! وقتی «فرهیخته‌نمایی» و «نخبه نمایی» در جامعه رواج پیدا می‌کند، فرهیختگی و نخبگی در جامعه، به ابتذال کشیده شود؛ در چنین جامعه‌ای نمی‌توان به نیروی نخبگی و تحقق شایسته سالاری و عدالت امیدوار بود.

درباره خودنمایی

خودنمایی به ویژه در قالب اشکال اقتصادی آن که با واژه «ولخرجی» برای همگان آشناست، پدیده ای است جهانشمول و بسیار شناخته شده که افزون بر مطالعات روان شناسی، مطالعات جامعه شناسی و انسان شناسی بی شماری بر آن انجام گرفته است. 

انسان شناسان، با حرکت از مباحث نظری مارسل موس در رساله اش در باب «هدیه» و سپس نظریات مالینوفسکی درباره مناسک بومیان استرالیا، با این پدیده در چارچوب مناسکی آن با عنوان «پتلاچ»...(potlatch) آشنا هستند: جشنی پرشکوه که در طول آن صاحب مجلس  به شدت با بخشش به این و آن و با هزینه و ولخرجی های به ظاهر غیر منطقی خود اموال خود را نابود می کند تا نشان دهد می تواند این کار بکند، اما منطق روشنی مبتنی بر «مبادله» در کار است، زیرا با نشان دادن قدرت «ولخرجی» و با امتیاز دادن به این  طریق، صاحب مجلس،  امتیازات دیگری  در زمانی دیگر به صورت مستقیم یا غیر مستقیم دریافت می کند. 

در جامعه شناسی، تورستن وبلن، جامعه شناس و اقتصاد دان آمریکایی اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیسم با   کتاب معروفش «نظریه طبقه تن آسا» (1899) در موقعیت خاصی که آمریکا الگویی جهانی برای گذار به ثروت های بادآورده را به جهان می داد، موضوع مصارف تجملی (conspicuous consumption) آغاز گر مطالعاتی بود که  اوج آنها را در کتاب «تمایز» پیر بوردیو(1979) می بینیم که در آن بوردیو برخلاف وبلن که مصرف تجملی را شکلی پیش صنعتی می شمارد، بیشتر بر جنبه تمایر دهنده مصرف تاکید دارد.  پس از این مطالعات کلاسیک  نیز،  تازه به دوران رسیدگی کسانی که از جهان افسرده و بی تجمل  کمونیسم روسی برون می آمدند و در بدترین نوع سرمایه داری تجملی فرو میرفتند، واژه «نوکیسه گان»(nouveaux riches) ابداع شد.

اما خودنمایی در جامعه ما از چه جنسی است؟ می توان گفت متاسفانه و به صورت خیرت انگیزو گسترده ای از همه این  اشکال. از لحاظ اقتصادی، ورود درآمد نفتی به ایران سبب شد که منبعی برای ثروتمند شدن ساده و بدون هیچ کفایتی فراهم شود که بیشتر از آنکه برای رسیدن به آن نیاز به اطلاعات و دانش و مهارت باشد، فرومایگی و  فاسد بودن و دنباله روی و بی شخصیتی را طلب می کرد: صفاتی که در پنجاه سال اخیر هرگز با کمبود آنها در جامعه خود روبرو نبوده و برعکس شاهد صعود  حیرت آورشان  در همه عرصه ها بوده ایم. روستاییانی که به شهرها مهاجرت می کردند یا به صورت نطفه ای  از این صفت برخوردار بودند که در شهر در آنها تشدید می شد و یا آن را به صورتی خودکار درشهر  با اقتصاد انگلی اش تجربه کرده، درونی می کردند. 

بدین ترتیب به ویژه با گستره بزرگ مهاجرت ها در فاصله 1330 تا 1370، ترکیبی هیولا وار پا به عرصه می گذاشت: موجوداتی که ظاهرا از  پایین ترین لایه های جامعه ای فقر زده و محروم از همه چیز بیرون آمده بودند و به ناگهان به همه ثروت های مادی قابل تصور می رسیدند. یا کسانی که از موقعیتی روستایی و بی بهره از هر قدرتی ناگهان خود را در راس قدرت های مهمی می یافتنند با هزاران نفر در زیر دستور و  اراده شان. البته این امر را نمی توان به مهاجرت روستا – شهری محدود کرد بلکه در خود شهرها نیز  با زیر و روشدن  گروه های  قدرت و ثروت به شدت قابل مشاهده بود.

در این حال، چنین گروه ها همواره وحشتی وسواس آمیزداشتند: احساس خطر از اینکه به  وضعیت پیشین خود بازگردند. هم از این رو چنان در رذالت و شرارت پیش می رفتند که گوی سبقت را از تمام پیشینیان خود می بردند و افزون از این، دائم  قدرت فیزیکی خود، قدرت مالی خود، و رفته رفته قدرت و سرمایه فرهنگی خود (تحصیلات  و مدارک)  را به رخ همه و به ویژه کسانی که از این قدرت ها محروم بودند می کشیدند تا هم به دیگران و هم به خصوص به خود اطمینان خاطر بدهند که واقعا صاحب این همه ثروت و قدرت و «فرهنگ» و «دانش» هستند. 

خود نمایی بدین ترتیب به صورتی گسترده در تمام اقشار و گروه ها و به نمایش کشیدن همه چیز رشد کرد و چون اقتصاد به سمت پولی شدن می رفت، برای بسیار از «نوکیسگان» اقتصادی و فرهنگی، پول به معیار همه ارزش ها تبدیل شد که به آنها امکان می داد همه چیز را بخرند: از سمت های مدیریتی گرفته تا مدارک دانشگاهی، از  مسکن های کاخ مانند  تا سبک های زندگی اشرافی و به اصطلاح «مدرن غربی». 

خودنمایی بدون شک مرحله بعدی بود که باید به میان می آمد و همه چیز را به فساد می کشید: کسانی که مدیریت برای خود خریده بودند به هر قیمیتی تمایل داشتند که کار پیشینیان خود را نفی کرده و دائما از خود طرح های ویرانگری عرضه کنند که بهای تخریبش را  دیگران باید می پرداختند؛ آنهایی به مدارک تحصیلی بالا رسیدند، دوست داشتند بقیه آنها را «پروفسور» و «استاد» و «دکتر» خطاب کنند، دائما واژگان انگلیسی و فرانسه در صحبت هایشان به کار میبردند، از «تجربه زندگی در خارج» صحبت می کردند و نام های این و آن متفکر  مشهور و مدرن و «پسا مدرن» را بر زبان می راندند؛ گروهی که ختی به دانشگاه راه نبرده بودند به برکت پول خود می توانستند در کلاس های لوکس و روشنفکرانه پای صحبت کسانی - که آنها هم پیش از ایشان این مسیر را رفته بودند و حلا به مرادی برایشان تبدیل شده بودند -  بنشینند و کتاب های «اساتید» ایرانی و خارجی را زیر بغل بزنند، در کتابخانه های مدرن رژه بروند و در کافه های «روشنفکرانه»  قهوه بخورند یا به تماشای نمایشگاه دوستان بروند،  برخی هم گه شانس بیشتری داشتند، از اینکه اینجا و آنجا عکس خود را با تیترشان چاپ شده می دیدند و کتاب های تالیف و ترجمه خود را در ویترین مغازه ها، لذت می بردند  و برای این کار حاضر بودند پول زیادی هزینه کنند تا کسانی دیگر برایشان کتاب در بیاورند و یا مقاله بنویسند و از آن بدتر خود می توانستند ناشر  کتاب و نشریه و روزنامه بشوند. 

آنها مسکن های پر شکوه به دست آورده بودند، آنها مهمانی های عجیب و غریب می دادند، آ«ها جلسات تماشای فیلم خانگی می گذاشتند و یا در جشنوارهای داخلی لباس ها و آرایششان  را به نمایش می گذاشتند و همه را به تماشای «ثروت» خود فرامی خواندند و آنها که سبک های زندگی جدید برای خود ساخته بودند از این پس قرار خود را در استخرهای لوکس یا در سوناها می گذاشتند و  کلوب های اشرافی به راه انداختند. آنها با اشرافی گری و نوکیسگی، خرید  خودروهای میلیاردی و لباس های میلیونی، حقارتی طولانی مدت را جبران می کردند وهراسی  بیمار گونه از اینکه همه این ها روزی به پایان برسند و آنها مجبور باشند به یک زندگی  که دیگر آن را حقیر می پنداشتند بازگردند، مجبور به زحمت کشیدن برای نان درآوردن بشوند، کسی از آنها واقعا برای مدارکشان حسابی پس بخواهد و یا  منشاء ثروت هایشان از آنها پرسیده شود. بدین گونه بود که خودنمایی به ابزاری تبدیل شد در آن واحد برای به خلسه در آمدن در یک جامعه بیمار  و یک راه مطمئن برای خودکشی اجتماعی.